آیا ترامپ می تواند چین و روسیه را از هم جدا کند؟ چرا شکستن شراکت پکن و مسکو دشوار خواهد بود؟

آیا ترامپ می تواند چین و روسیه را از هم جدا کند؟

چرا شکستن شراکت پکن و مسکو دشوار خواهد بود؟

علیان مالک محصل کارشناس ارشد روابط بین الملل

تنها چیزی که هرگز نمی خواهید اتفاق بیفتد این است که هرگز نمی خواهند روسیه و چین متحد شوند باید آنها را متحد کنند و فکر می کنند می توانند این کار را انجام دهند. در جریان مبارزات انتخاباتی رئیس‌جمهور منتخب بارها گفت که جنگ در اوکراین را «در 24 ساعت» متوقف خواهد کرد و نسبت به چین بسیار سخت‌تر از جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا رفتار خواهد کرد.ترامپ هرگز دقیقاً بیان نکرده است که برنامه‌اش برای «لغو اتحاد» این دو کشور چیست و بر اساس سوابق خود ممکن است به سادگی یکی از این دو کشور را طراحی کند. اما نشانه های اولیه حاکی از آن است که دولت آینده ممکن است به دنبال آسیب رساندن به شراکت چین و روسیه از طریق کاهش تنش ها (و حتی بهبود روابط) با مسکو باشد تا بر پکن فشار بیاورد چیزی شبیه به عکس آنچه هنری کیسینجر وزیر امور خارجه سازماندهی کرد 50 سال پیش زمانی که ایالات متحده به دنبال تنش زدایی با چین بود تا از شکاف چین و شوروی سوء استفاده کند به نظر می رسد این مکتب فکری در میان بسیاری از مردم جهان ترامپ از جمله کسانی که برای تیم امنیت ملی او نامزد شده اند محبوب باشد. برای مثال مایکل والتز یکی از اعضای کنگره که ترامپ از او برای خدمت به عنوان مشاور امنیت ملی خود استفاده کرده است در اکونومیست از ایالات متحده حمایت کرد که به پایان جنگ در اوکراین در اسرع وقت کمک کند و سپس منابع را به سمت «مقابله با تهدید بزرگتر از جانب حزب کمونیست چین.» در پکن و مسکو رهبران در حال پیش بینی سلطنت داخلی در چند هفته آینده و آغاز دوره جدید ترامپ با ترکیبی از اضطراب و افسردگی اولویت اصلی کرملین این است که این دوره را ایمن طی کند و قبل از ورود ترامپ به کاخ سفید از تشدید تنش بزرگ با ایالات متحده بر سر اوکراین جلوگیری کند. ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه امیدوار است که ریاست‌جمهوری ترامپ منجر به کاهش قابل توجه حمایت غرب از کیف شود اگر مسکو با کارت‌های خود به خوبی بازی کند  حتی اگر به طور رسمی به خصومت‌ها در اوکراین پایان داده نشود نگرانی های پکن کاملا برعکس است. دیدار شی جین پینگ رئیس جمهور چین با بایدن در ماه نوامبر در جریان اجلاس همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه نشان داد که دولت دموکرات به طور قابل توجهی روابط ایالات متحده با چین را در راه خروج مختل نخواهد کرد در مورد تیم جمهوری خواه آینده پکن دلایلی برای نگرانی دارد  هم به خاطر لفاظی های مبارزات انتخاباتی اش و هم به دلیل شخصیت هایی که ترامپ برای مشاغل کلیدی در دولت خود نامزد کرده است.

برزخ پوتین

جزئیات در مورد “طرح صلح” ترامپ برای اوکراین کمیاب است و مقامات ارشد روسیه نظرات عمومی خود را در مورد پتانسیل آن محدود کرده اند اما حتی قبل از وارد شدن به گفت‌وگوی رسمی با ترامپ کرملین باید چند هفته آینده را که یکی از خطرناک‌ترین دوره‌های جنگ اوکراین می‌داند پشت سر بگذارد.پس از نزدیک به یک سال مشورت دردناک دولت بایدن در نهایت به کیف اجازه استفاده از سلاح‌های دوربرد تولید شده توسط کشورهای عضو ناتو از جمله موشک‌های سامانه موشکی تاکتیکی ارتش (ATACMS) ساخت آمریکا و موشک‌های بریتانیایی طوفان سایه علیه اهداف نظامی را به کی‌یف داد. در داخل قلمرو روسیه به رسمیت شناخته شده بین المللی. در 19 نوامبر یک انبار تسلیحات روسیه در منطقه بریانسک این کشور با آنچه که وزارت دفاع روسیه ادعا کرد یک ATACMS بود مورد اصابت قرار گرفت و دو روز بعد یک پست فرماندهی که گفته می‌شود میزبان ژنرال‌های کره شمالی بود مورد اصابت موشک‌های طوفان سایه در منطقه کورسک روسیه قرار گرفت.این عقب‌نشینی‌ها هر چند برای روس‌ها دردناک باشد تأثیر قابل‌توجهی بر مسیر نبرد نخواهد داشت. روسیه به تدریج در جبهه شرقی جایگاه بیشتری به دست می آورد. آنچه کرملین را نگران می‌کند بی‌توجهی آشکار غرب به خطوط قرمز و بازدارندگی هسته‌ای مسکو است. پوتین بارها گفته است که اوکراین نمی‌تواند از سامانه‌هایی مانند ATACMS و Storm Shadow بدون کمک فنی عمده پرسنل ناتو استفاده کند و بنابراین از دیدگاه کرملین استفاده اوکراینی‌ها از آن‌ها شبیه به تیراندازی ائتلاف غربی به روسیه است. تحریک منظم و سازماندهی شده غرب به خطوط قرمز روسیه کرملین را وادار کرده است که بدون تشدید تلافی جویانه فراتر از حملات خود به اوکراین اقدامات خرابکارانه در غرب و ارائه ارتش محدود تیراندازی ناتو به اهداف روسیه در اراضی اشغالی اوکراین  از جمله کریمه  را بپذیرد. حمایت از بازیگران سرکش مانند حوثی ها در یمن یا کره شمالی. اما هدف قرار دادن در داخل مرزهای روسیه موضوعی کاملاً متفاوت است. در تفکر کرملین باید زودتر متوقف شود. در پاسخ به این تجاوز غرب، در 19 نوامبرروسیه دکترین هسته ای جدیدی را منتشر کرد که آستانه استفاده از سلاح های هسته ای را به میزان قابل توجهی کاهش داد و راه را برای حملات هسته ای هموار کرد. علیه کشورهای غیرهسته ای (مانند اوکراین) که با حمایت یک کشور هسته ای حملات دوربرد جنبشی را انجام می دهند. روسیه برای تقویت این تهدیدات لفظی که غرب چندان به آن توجه نکرده است، در 21 نوامبر یک موشک با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را به سمت یک نیروگاه نظامی در دنیپرو شلیک کرد. با قضاوت بر اساس انفجارهای نسبتاً جزئی موشک محموله کم یا بدون محموله داشت  به این معنی که پرتاب در درجه اول یک سیگنال سیاسی بود که توانایی و تمایل کرملین را برای تشدید تشدید نشان می داد.از نظر مسکو اکنون توپ به زمین واشنگتن بازگشته است. پوتین به صراحت به رهبران غربی هشدار داده است که به هر گونه اقدام تشدیدکننده مانند حملات جدید به روسیه یا نیروهای اعزامی به اوکراین با تلافی هدفمند پاسخ خواهد داد. با انجام این کار او امیدوار است که تا زمانی که روی کار آمدن ترامپ دریچه جدیدی از فرصت برای مذاکره برای پایان دادن به مناقشه به نفع کرملین باز شود وضعیت را تثبیت کند.کرملین آگاه است که آخرین اقدامات دولت بایدن از جمله رفع محدودیت‌ها بر تسلیحات ارسالی به اوکراین اهرم واشنگتن را در هر گونه بحث‌های آینده ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که مسکو با قاطعیت در برابر خطرناک‌ترین تنش‌ها عقب نشینی می‌کند و در عین حال در برابر آن‌هایی که کمتر مهم تلقی می‌شوند تلافی نمی‌کند مانند تحریم‌های جدید علیه سیستم مالی روسیه که دولت بایدن در 21 نوامبر از آن رونمایی کرد یا تصمیم واشنگتن برای تامین نیروهای مسلح اوکراین. با مین های زمینی. پس از پایان دوره میان سلطنتی بایدن و ترامپ کرملین نباید انتظار داشته باشد که ترامپ 2.0 کار آسانی باشد. ایده هایی برای پایان دادن به جنگ که توسط برخی از اعضای تیم امنیت ملی ترامپ پخش شد از جمله معاون جدید رئیس جمهور جی دی ونس و فرستاده ویژه ترامپ در اوکراین کیت کلوگ آتش بس در خطوط تماس کنونی در اوکراین و طولانی شدن مدت را پیش بینی می کند. تعلیق عضویت کیف در ناتو در ازای مقرراتی برای تضمین بقای اوکراین به عنوان یک کشور مستقل (حتی اگر در مرزهای 1991 آن نباشد). این ممکن است برای مسکو مطلوب به نظر برسد. اما هیچ چیز در این مرحله نشان نمی‌دهد که پوتین آماده است تا از اهداف اولیه و حداکثری‌تر خود پایین بیاید  که به قول خودش «عدم نظامی‌سازی و نازی‌زدایی اوکراین» است و در نهایت به معنای تغییر رژیم در کیف و کی‌یف است وتوی دائمی مسکو بر سر سیاست خارجی اوکراین. کرملین از دستیابی به این اهداف در میز مذاکره خوشحال می شود اما اگر نتواند حیاتی ترین پیش شرط – لغو حمایت نظامی غرب از اوکراین را تضمین کند، رهبر روسیه به مبارزه ادامه خواهد داد، به این امید که در یک جنگ فرسایشی زمان به نفع روسیه است و این که ذخایر تسلیحاتی غرب تمام شده و بی میلی به تشدید تنش توانایی ترامپ برای کمک به اوکراین را محدود خواهد کرد.

شاهین چینی جدید

برخلاف پوتین شی دلایل زیادی برای انتظار دارد که انتقال از بایدن به ترامپ دوره ای از سکوت نسبی در روابط چین و ایالات متحده باشد. اما زمانی که ترامپ روی کار آمد وضعیت پکن ممکن است خطرناک شود.در سال‌های اخیر پکن و واشنگتن سخت تلاش کرده‌اند تا ثبات و قابل پیش‌بینی را در روابط خود حفظ کنند. پکن و واشنگتن با استفاده از چندین کانال ارتباطی از جمله تماس‌های منظم بین جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده و وانگ یی وزیر امور خارجه چین از انتخابات ریاست‌جمهوری ژانویه در تایوان عبور کردند عمدتاً از جنگ‌های تجاری مخرب و کنترل صادرات اجتناب کردند و درجه حرارت را به میزان بالقوه کاهش دادند. نقاط داغ برای رویارویی نظامی از جمله تنگه تایوان و دریای چین جنوبی.آخرین دیدار بایدن و شی در ماه نوامبر تایید کرد که آنها قصد دارند این رویکرد را تا 20 ژانویه تمدید کنند. مجموعه جدید اقدامات کنترل صادرات دولت مستعفی که بخش تولید تراشه چین را هدف قرار داده است که در 2 دسامبر رونمایی شد بلافاصله توسط پکن با یک اقدام مقابله کرد. ممنوعیت صادرات چندین ماده معدنی حیاتی از جمله گالیم، ژرمانیوم و آنتیموان به ایالات متحده. اما این حرکات مدتی پیش آماده شد و جای تعجب نداشت. در حال حاضر هر دو طرف دلیلی برای حفظ آرامش و خویشتن داری دارند. بایدن با جنگ‌های اوکراین و خاورمیانه دست و پنجه نرم می‌کند و چین در بحبوحه وخیم‌تر شدن شرایط اقتصادی تمایلی به جستجوی رویارویی غیرضروری ندارد.با این حال در حالی که پوتین دلایلی برای خوش بین بودن نسبت به ترامپ دارد، شی جین پینگ نیز نگرانی های زیادی دارد. در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ او جنگ تجاری با چین را آغاز کرد غول فناوری چینی هوآوی را با تحریم ها و یک کمپین فشار برای حذف تجهیزاتش از شبکه های متحدان هدف قرار داد دارایی ها و مشارکت های نظامی ایالات متحده در اقیانوس هند و اقیانوس آرام را تقویت کرد و راه اندازی شد. جنگ تبلیغاتی بر سر همه گیری COVID-19. از نظر شی وضعیت ممکن است این بار بدتر به نظر برسد. در سال 2016 اقتصاد چین در مسیر رشد بسیار قوی‌تری نسبت به الان قرار داشت و اقتصاد ایالات متحده کم‌خون بود. امروز بیشتر به لطف سیاست‌های اقتصادی خود شی در دهه گذشته اوضاع تغییر کرده است.سپس تیمی از متخصصان امنیت ملی و تجارت است که ترامپ در حال جمع آوری آنهاست. اکثر مقامات ارشدی که تاکنون نامزد شده اند به خاطر دیدگاه های جنگ طلبانه خود در مورد چین شناخته شده اند و از هزینه های دفاعی بیشتر برای مقابله با پکن و همچنین تعرفه های تنبیهی، محدودیت های کنترل صادرات بیشتر و حمایت از تایوان حمایت می کنند. بدتر از آن بسیاری از مقامات ارشد جدید ترامپ در چین کاملا ناشناخته هستند یا سال‌هاست که به این کشور نرفته‌اند و در عوض در تایوان سپری می‌کنند. به طور مشابه تیم کنونی شی به ویژه معاونان ارشد او در اقتصاد در واشنگتن چندان شناخته شده نیستند. از سال 2022 شی خود را با مردم احاطه کرده است  از جمله رئیس دفترش کای چی و معاون نخست وزیر هی لیفنگ  که مشخصات بین المللی نسبتاً پایینی دارند انگلیسی صحبت نمی کنند و از زمان ارتقاء به دفتر سیاسی عمدتاً برای واشنگتن غیرقابل دسترس بوده اند. . اگر دوره اول ترامپ از کانال های غیررسمی بین چین و ایالات متحده غنی بود تحت ترامپ 2.0 بزرگترین امید چین ممکن است ایلان ماسک باشد که منافع تجاری متعددی در چین دارد و شرکت خودروهای الکتریکی او تسلا کارخانه ای در شانگهای دارد. حداقل تا زمانی که روابط خوبی با رئیس جمهور ایالات متحده داشته باشد.

بدون کیسینجر معکوس

در میان همه بلاتکلیفی که ترامپ 2.0 به همراه خواهد داشت آخرین چیزی که پوتین و شی نگران آن هستند توانایی واشنگتن در سازماندهی شکاف واقعی بین کشورهایشان است علیرغم وعده ترامپ برای انجام این کار در مسیر مبارزات انتخاباتی.اول از همه اینکه آیا ترامپ می تواند بر سر توافقی بر سر اوکراین مذاکره کند که پوتین را راضی کند باید دید. اگر به نگرانی های اصلی کرملین توجه نشود مسکو ممکن است به مبارزه ادامه دهد و کل برنامه برای بهبود روابط با کرملین به قیمت پکن نامشخص خواهد بود. حتی اگر همه طرف‌ها بر سر اوکراین به توافق برسند و ترامپ تحریم‌های آمریکا علیه روسیه را کاهش دهد ابر سمی اطراف اقتصاد روسیه فوراً از بین نخواهد رفت. فراهم کردن جریان‌های نقدی اضافی به مسکو نیازمند خرید اروپایی‌ها است که به هیچ وجه تضمین‌شده نیست زیرا بسیاری از پایتخت‌ها نسبت به روسیه پوتین بدبین هستند و نمی‌خواهند به دوران وابستگی اقتصادی قبل از جنگ بازگردند.روسیه از نظر اقتصادی بسیار به چین وابسته شده است به طوری که در دو سال گذشته 40 درصد واردات روسیه از چین و 30 درصد صادرات روسیه به چین انجام می شود. این وابستگی در حال عمیق تر شدن است و نمی توان آن را یک شبه برطرف کرد. برگرداندن این وابستگی همچنین مستلزم تلاش‌های هماهنگ آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای افزایش تجارت دوجانبه با روسیه است، چیزی که در دوران ترامپ به سختی قابل تصور است.در نهایت پوتین و شی می‌دانند که این آخرین دوره ترامپ خواهد بود و رئیس‌جمهوری می‌تواند به راحتی از او پیروی کند که هر توافقی را که در دوره ریاست جمهوری جمهوری‌خواه منعقد شود لغو کند. در مقابل شی و پوتین هر دو قصد دارند پس از سال 2029 زمانی که دوره ریاست جمهوری ترامپ به پایان می رسد در قدرت بمانند. جدای از رابطه شخصی بین این دو حاکم استبدادی، بی اعتمادی مشترک آنها به واشنگتن و امید آنها به قدرتمندتر شدن در نظم چند قطبی در حال ظهور  به هزینه ایالات متحده  احتمالاً پایه کافی قوی برای حفظ شراکت چین و روسیه ایجاد می کند پایدار و در حال رشد.

درج یک دیدگاه