حمله منطقه خاکستری چین به تایوان نتیجه معکوس دارد
واشنگتن و تایپه باید برای تشدید تنش آماده شوند
محمد اکرام یاور
در اواسط اکتبر چین دور دیگری از مانورهای نظامی در مقیاس بزرگ را در تنگه تایوان انجام داد از جمله تمرین محاصره بنادر تایوان این بار ماشه یک سری اظهارات غیرقابل توجه توسط رئیس جمهور تایوان لای چینگ ته به مناسبت روز ملی تایوان چند روز قبل بود. لای با توصیف تایوان به عنوان مکانی که در آن «دموکراسی و آزادی در حال رشد و شکوفایی است» تاکید کرده بود که پکن «حق ندارد نماینده تایوان باشد». اگرچه لای هیچ نشانه ای مبنی بر پیگیری استقلال یا تغییر وضعیت بین المللی تایوان ارائه نکرد پکن از اظهارات وی به عنوان بهانه ای جدید برای افزایش فشار استفاده کرد.طی دو سال گذشته تمرینات نظامی بزرگ چین در اطراف تایوان از نسبتاً نادر به تقریباً معمولی تبدیل شده است. پکن پس از بازدید نانسی پلوسی رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا از جزیره در آگوست 2022 رزمایش های بزرگی را آغاز کرد. زمانی که سلف لای تسای اینگ ون برای مدت کوتاهی در آوریل 2023 در ایالات متحده توقف کرد و دوباره پس از تحلیف لای در ماه مه 2024. اما به جای اقدامات انفرادی در پاسخ به رویدادهای خاص این تمرینات نظامی پرمخاطب باید به عنوان جزء اصلی عملیات بزرگتر چین در عملیات “منطقه خاکستری” علیه تایوان در نظر گرفته شود فعالیت های قهری که سقوط می کنند. زیر آستانه نیروی مسلح به عنوان بخشی از این تاکتیک ها چین بر صادرات تایوان تعرفه و تحریم وضع کرده است به دنبال افزایش انزوای بین المللی تایوان است و از کمپین های اطلاعات نادرست و حملات سایبری برای بی ثبات کردن مردم و دولت این کشور استفاده کرده است.هدف نهایی، مجبور کردن تایوان به تن دادن به اتحاد است. در سناریوی ایدهآل چین مردم تایوان فشارهای انباشته شده ناشی از فعالیتهای منطقه خاکستری را غیرقابل تحمل میدانند و در نهایت تسلیم میشوند و به پکن اجازه میدهند تا کنترل تایوان را بدون شلیک گلوله به دست آورند. در کنار این اهداف حداکثری رهبری چین امیدوار است که اعتماد به حزب حاکم دموکراتیک مترقی (DPP) لای را از بین ببرد و در جامعه تایوان تفرقه ایجاد کند از جمله با طرح سؤالاتی در مورد اینکه آیا ایالات متحده در صورت محاصره چین از تایوان دفاع خواهد کرد یا خیر. اما از قبل واضح است که عملیات منطقه خاکستری چین نتیجه معکوس دارد. تهدیدی که چین علیه آن کارزار خود را توجیه میکند تلاش تایوانیها برای استقلال واقعاً وجود ندارد: مردم تایوان از وضعیت موجود حمایت میکنند و درک میکنند که پیگیری استقلال شرکای بینالمللی جزیره را بیگانه میکند و احتمالاً حمله چین را دعوت میکند. در عوض اقدامات چین عزم تایوان را برای مقاومت در برابر اتحاد سختتر کرده است، و این احتمال را بیشتر میکند که پکن برای رسیدن به این هدف مجبور به توسل به زور شود. بنابراین تایوان و ایالات متحده باید روی بازدارندگی و در صورت لزوم شکست محاصره یا تهاجم چین تمرکز کنند. و آنها باید به رفتار تهاجمی منطقه خاکستری با تحمیل هزینه هایی به چین پاسخ دهند که ممکن است محاسبات آن را برای تهاجم یا محاصره تغییر دهد. برای جلوگیری از یک درگیری داغ آنها باید در جنگ سرد پیروز شوند به زبان ساده واشنگتن و تایپه باید خودشان از منطقه خاکستری بهره برداری کنند.
عسل با سرکه
استراتژی چین برای اتحاد با تایوان همیشه بر ترکیبی از انگیزهها و تهدیدها استوار بوده است پیشنهاد ازدواج با اسلحه. پکن تلاش کرده است تا مزایای روابط سیاسی و اقتصادی نزدیکتر و هزینه های بیگانگی بیشتر را به مردم تایوان نشان دهد. ابتکارات چین از سال 2008 تا 2016 در دوران مدیریت رئیس جمهور تایوان ما یینگ جئو شیرین ترین بود. چارچوبی که در آن هر دو طرف توافق دارند که «چین واحد» وجود دارد اما در مورد چگونگی تعریف آن اختلاف نظر دارند. در طی آن دوره پکن و تایپه بیش از دوجین توافقنامه را در مورد همه چیز از تجارت گرفته تا مبادلات بین مردم امضا کردند. با این حال در سال 2016 ما توسط تسای از DPP جانشین ما شد که تایوان را یک کشور مستقل و مستقل میداند که رسماً جمهوری چین نامیده میشود. اگرچه تسای در سخنرانی افتتاحیه خود فرمولی برای روابط بین تنگه ای ارائه کرد که ایده «چین واحد» را برآورده می کرد او از تأیید صریح اجماع 1992 خودداری کرد. از آن زمان رویکرد چین به ویژه در چند سال گذشته خصمانهتر شده است.از اواخر سال 2020 هواپیماهای ارتش آزادیبخش خلق تقریباً روزانه از منطقه شناسایی دفاع هوایی تایوان منطقه حائل خارج از حریم هوایی سرزمینی تایوان پرواز می کنند. در سال 2022 هواپیماهای چینی به طور معمول بر فراز خط میانی در تنگه تایوان پرواز کردند مرزبندی که هر دو طرف قبلاً برای بیش از نیم قرن به آن احترام گذاشته بودند. چین به تدریج پیچیدگی این سورتی پروازها و همچنین نزدیکی آنها به قلمرو تایوان را افزایش داده است. پیش از این نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق فقط گهگاه در آبهای نزدیک تایوان فعالیت می کرد. امروزه تقریباً به طور مداوم کشتی های جنگی را در اطراف جزیره مستقر می کند. در نتیجه به گفته فرمانده نیروی دریایی تایوان نیروهای چینی “آماده اند تایوان را در هر زمانی که بخواهند محاصره کنند.”چین همچنین تایوان را از نظر اقتصادی هدف قرار می دهد و تلاش می کند تا با جریمه کردن صنایعی که معمولاً در شهرداری ها قرار دارند که طرفدار DPP هستند اختلافات را در جامعه ایجاد کند. در ماه مه اعلام کرد که تعرفهها را بر 134 کالای وارداتی از تایوان بازگرداند و در سپتامبر 34 محصول دیگر را به این فهرست اضافه کرد. پکن همچنین شرکتهای تابعه شرکتهای تایوانی مستقر در چین را که معتقد است از DPP حمایت میکنند تهدید و جریمه کرده است و شرکتهای تایوانی را که در چین فعالیت دارند برای انتشار بیانیههای عمومی طرفدار چین تحت فشار قرار داده است. از نظر سیاسی، چین به تلاش برای منزوی کردن تایوان ادامه میدهد. این کشور موفق شده است تایوان را از حضور در نهادهای مختلف جهانی از جمله سازمان بهداشت جهانی، اینترپل و سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی منع کند. اخیراً این کشور تلاش مستمری را برای متقاعد کردن کشورها و سازمانهای جهانی برای اعلام اینکه تایوان بخشی از قلمرو چین است و از تلاشهای آن برای دستیابی به اتحاد حمایت میکند آغاز کرده است. در یک مثال قابل توجه که پس از تحلیف لای رخ داد نائورو کشور جزیره ای کوچک در میکرونزی روابط دیپلماتیک خود را با تایوان قطع کرد. این اولین باری نبود که یک کشور با قطع روابط خود با تایپه به پکن روی می آورد اما اولین بار بود که چنین کشوری به صراحت تشخیص داد که «دولت [جمهوری خلق چین] تنها دولت قانونی است که نماینده چین است. کل چین و تایوان بخشی جدایی ناپذیر از خاک چین است. در این نبرد روایی چین در تلاش است تا ثابت کند که اختلافات بین پکن و تایپه یک موضوع داخلی است. اگر این دیدگاه به طور گسترده در سراسر جهان پذیرفته شود پکن میتواند استدلال کند که هرگونه استفاده از زور نقض قوانین بینالمللی نخواهد بود و این امر باعث میشود که ایالات متحده پاسخی به آن بدهد.در ژوئن چین دستورالعملهای قانونی جدیدی را برای هدف قرار دادن فعالان استقلال تایوان معرفی کرد. این جنایات که مجازات برخی از آنها اعدام است شامل ترویج مشارکت تایوان در سازمانهای بینالمللی میشود که داشتن کشور برای آنها الزامی است. چند ماه بعد یک دادگاه چینی یک فعال سیاسی تایوانی را که به چین نقل مکان کرده بود و قبلاً از عضویت تایوان در سازمان ملل متحد حمایت کرده بود محکوم کرد و او را به 9 سال زندان محکوم کرد. (جمهوری چین یکی از اعضای مؤسس سازمان ملل بود و حتی پس از فرار دولتش به تایوان «چین» را نمایندگی کرد. اما در سال 1971 سازمان ملل به انتقال نمایندگی به جمهوری خلق چین رأی داد تایوان در این کشور حضور نداشته است. چین همچنین به تحریم مقامات تایوانی از جمله معاون فعلی رئیس جمهور و مشاور امنیت ملی این کشور و اتباعی که آن را طرفدار استقلال می داند ادامه می دهد. تایوان در حال حاضر بیش از هر دموکراسی دیگری هدف حملات اطلاعات نادرست خارجی قرار گرفته است و چین سهم عمده ای از عملیات های گسترده علیه آن را انجام می دهد. و کمپینهای پکن به طور فزایندهای پیچیدهتر میشوند: در آستانه آخرین انتخابات ریاستجمهوری تایوان بازیگران مرتبط با دولت چین از هوش مصنوعی مولد برای ایجاد فایلهای جعلی صوتی و تصویری از رهبران سیاسی تایوان استفاده کردند. در سالهای اخیر چین تلاش کرده است تا در میان جمعیت تایوان نیز نسبت به ایالات متحده بدبینی کند. در نتیجه دیدگاه جدیدی شکل گرفته است: یک نظرسنجی در سپتامبر 2023 توسط مؤسسه تحقیقاتی برتر تایوان نشان داد که تنها 34 درصد از مردم تایوانی ایالات متحده را شریک قابل اعتمادی می دانند که نشان دهنده کاهش 11 درصدی از سال 2021 است. یک روند نگران کننده بدبینی فزاینده تایوانی ها به ایالات متحده به تمایل بیشتر برای اتحاد با پکن تبدیل نشده است.
فولاد سخت شده
کمپین منطقه خاکستری چین که به منظور کمک به اتحاد است در عوض تایوان را دورتر می کند. این اعتقاد رو به رشد در میان تایوانی ها مبنی بر دشمنی چین را تقویت می کند و آگاهی مردم را افزایش می دهد که درگیری یک احتمال واقعی است. مردم تایوانی همچنین سرکوب دموکراسی توسط پکن در هنگ کنگ را منادی سرنوشت احتمالی خود پس از اتحاد می دانند و مصمم هستند که از وقوع آن جلوگیری کنند. اکنون طبق یک نظرسنجی طولانی مدت از دانشگاه ملی چنگچی در تایپه کمتر از هفت درصد از مردم تایوانی خواهان اتحاد با چین در هر نقطه هستند. این رقم تنها شش سال پیش بیش از دو برابر بیشتر بود.تایوان به جای خم شدن در برابر فشار چین عزم خود را تقویت می کند که تا حدی الهام گرفته از ایستادگی اوکراین در برابر روسیه است. در سه سال گذشته تایوان پیوسته بودجه دفاعی خود را افزایش داده خدمت سربازی اجباری را از سه ماه به یک سال افزایش داده و در عین حال رژیم آموزشی خود را اصلاح کرده است در تولید موشکها و پهپادهای داخلی سرمایهگذاری کرده و گامهای مهمی در دفاع غیرنظامی برداشته است. در سال 2016 بیش از 80 درصد از مردم تایوانی معتقد بودند که مقاومت در یک درگیری احتمالی با چین بیهوده خواهد بود. تا سال 2022 نسبت جمعیتی که این دیدگاه را ابراز میکنند، تقریباً به نصف کاهش یافته و به 43 درصد رسیده است.از جنبه اقتصادی فشار پکن بر تایپه منجر به فرسایش اهرم آن بر این جزیره شده است. شرکت های تایوانی که شاهد خطرات سیاسی تجارت در سرزمین اصلی بوده اند وابستگی خود را به چین کاهش می دهند. سرمایه گذاری در چین 43 درصد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی خارجی تایوانی در سال 2016 را تشکیل می داد که این رقم در سال گذشته به 11 درصد کاهش یافت. تجارت جزیره با چین به عنوان سهمی از تجارت کلی آن نیز به کاهش ادامه می دهد. از سوی دیگر پکن همچنان برای صنعت تولید خود به محصولات فناوری تایوانی متکی است به این معنی که چین اکنون نسبت به تایوان در برابر اختلال در تجارت بین تنگهای آسیبپذیرتر است.بعید است چین راهی از اجبار منطقه خاکستری به اتحاد بیابد که مستلزم استفاده از نیروی نظامی نباشد. همچنین نمیتواند به زیباییهای دوران مارس بازگردد: کمپین منطقه خاکستری آن اهداف استراتژیک خود را تا حدی آشکار کرده است که بسیاری از مردم تایوانی آن را با خواستههای خود آشتی ناپذیر میدانند نتیجهای که هیچ تعدیل تاکتیکی نمیتواند آن را معکوس کند.
یک هدف متحرک
اگرچه تاکتیک های منطقه خاکستری چین یک تهدید وجودی ایجاد نمی کند تایوان نمی تواند به سادگی آنها را نادیده بگیرد. تایپه باید به تنوع بخشیدن به اقتصاد خود دور از چین ایجاد شبکههای ارتباطی انعطافپذیر، بهبود امنیت سایبری زیرساختهای کلیدی و وزارتخانههای دولتی خود ذخیرهسازی منابع حیاتی و همکاری با دموکراسیهای همفکر بر روی چالشهای جهانی ادامه دهد.در عین حال این خطر وجود دارد که تایوان به فشار چین به گونهای پاسخ دهد که منابع محدودی را که جزیره برای آماده شدن برای محاصره یا تهاجم نیاز دارد از بین ببرد. در واقع تصمیم تایوان برای پاسخ به تهاجمات به منطقه شناسایی دفاع هوایی خود با جتهای جنگنده و ردیابی کشتیهای نیروی دریایی چین در دریاها، مالیات سنگینی بر سکوهای دفاعی این کشور وارد کرده و خطر خسته کردن ارتش را به همراه دارد و در نتیجه آمادگی تایوان برای درگیری مستقیم را به خطر میاندازد. ادامه این مسیر توانایی تایوان را برای مقاومت در برابر محاصره یا تهاجم تضعیف می کند درست زمانی که احتمال استفاده چین از زور بیشتر می شود.برای تایوان مهم است که آمادگی برای مبارزه ای را که نمی تواند شکست دهد در اولویت قرار دهد. این به معنای تطبیق استراتژیهای دفاعی خود با واقعیت عدم تعادل قدرت است: از آنجایی که تایوان نمیتواند تانک چین را با تانک، هواپیما با هواپیما یا کشتی با کشتی برابری کند تایوان باید برخی از این سکوهای قدیمی را به نفع سیستمهای بدون خدمه، مینها و بدون سرنشین کنار بگذارد. موشکهایی که تایپه میتواند خودش تولید کند یا از ایالات متحده تهیه کند در مقادیر بسیار بیشتر. مطمئناً دولت تایوان نمیتواند اجازه دهد که تهدیدات منطقه خاکستری بدون پاسخ باقی بماند و باید راهی برای نشان دادن به شهروندان خود بیابد که از آنها محافظت میکند. اما با منابع محدود آماده سازی برای تشدید تنش نظامی واقعی باید تمرکز اصلی باقی بماند.در همین حال ایالات متحده که دارای منافع استراتژیک حیاتی در حفظ صلح و ثبات در تنگه تایوان است باید هزینه های چین را برای دنبال کردن این تاکتیک ها افزایش دهد. این کشور باید با اعلام کمک های نظامی بیشتر به تایوان استقرار بیشتر قابلیت های نظامی پیشرفته خود در منطقه و تعمیق تعامل نظامی خود با ژاپن به ویژه در جزایر جنوب غربی آن کشور که به سمت تایوان کشیده شده اند به اجبار منطقه خاکستری پاسخ دهد. هدف از تمرینات نظامی چین در تنگه تایوان این است که به ایالات متحده نشان دهد که توانایی های چین برای واشنگتن بسیار پیشرفته است که نمی تواند از جانب تایوان مداخله کند. به همین ترتیب ایالات متحده باید با تمرینات خود پاسخ دهد که نشان می دهد می تواند خطوط دریایی حیاتی را در نزدیکی تایوان باز نگه دارد و در صورت لزوم نیروهای خود را به منطقه وارد کند. واشنگتن همچنین باید به پکن هشدار دهد که پاسخش به اجبار چین علیه تایوان به حوزه نظامی محدود نخواهد شد فشار بیشتر بر تایوان باعث ایجاد محدودیتهای گستردهتر ایالات متحده بر صادرات فناوری پیشرفته به چین خواهد شد.این نوع هماهنگی بین واشنگتن و تایپه برنامههای چین برای محاصره یا تهاجم را پیچیده میکند و ممکن است پکن را وادار کند که آیا هزینههای ادامه مسیر فعلی اش بیشتر از منافع آن است یا خیر حتی اگر چین کتاب بازی منطقه خاکستری خود را رها نکند چنین اقداماتی حداقل تایوان را برای درگیری که چنین اجباری احتمال آن را بیشتر کرده است آماده می کند.