لحظه حقیقت اروپا
ائتلاف ترانس آتلانتیک در معرض تهدید جدی است اما هنوز محکوم به فنا نیست
محمد اکرام یاور
دیدار فاجعهبار بین ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین و دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا و جی دی ونس معاون رئیسجمهور در 28 فوریه در کاخ سفید منجر به لحظهای بد از حقیقت برای ائتلاف غربی شد در پیامدهای زلنسکی و پایان حمایت ایالات متحده از تلاش های جنگی دولت ترامپ نه تنها اوکراین را تکان داد همچنین برخی از مفروضات زیربنایی را که از زمان جنگ جهانی دوم به بعد روابط فراآتلانتیکی را تشکیل داده اند زیر سوال برده است.در پایتخت های اروپایی وحشت به وجود آمده است برخی از سیاست گذاران و تحلیلگران از پایان ناتو یا پایان غرب صحبت می کنند آنها از نیات ایالات متحده وحشت دارند: آیا واشنگتن قصد دارد به طور فعال بقای طولانی مدت اوکراین را به عنوان یک کشور مستقل و آزاد تضعیف کند؟ آیا ترامپ با جذاب کردن ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در کنار گذاشتن ازدواج خود با رهبر چین و ایجاد یک اتحاد نامقدس با ایالات متحده سعی دارد یک «کیسینجر معکوس» را اعدام کند؟ شکاف بزرگی در اعتماد ترانس آتلانتیک گشوده شده است شکافی که برای پیش بینی قدرت جهانی واشنگتن و برای تصویر آن به عنوان یک هژمون خوش خیم بد است و به طور بالقوه برای انسجام ترانس آتلانتیک و حیات ناتو فاجعه بار است.چالش پیش روی غرب دلهره آور است اما این ائتلاف پیش از این نیز تردیدهای شدیدی را تحمل کرده است و استدلالهای قدرتمندی در هر دو سوی اقیانوس اطلس وجود دارد که ممکن است اتحاد را نجات دهد و از ادامه حضور و دخالت قوی ایالات متحده در اروپا حمایت کند. و خود اروپا نیز کارهای زیادی می تواند انجام دهد تا نشان دهد چرا ایالات متحده با آن بسیار قوی تر از بدون آن است.
اشتباه مینسک
در اوایل دهه 1990 صداهایی برای انحلال تدریجی ناتو پس از پایان پیمان ورشو مطرح شد با این حال از زمانی که روسیه در دو دهه گذشته مسیر رویزیونیسم خود را در پیش گرفت به ویژه از سال 2014 زمانی که کریمه را تصرف کرد و به دونباس حمله کرد، ناتو نه تنها دوام آورده بلکه به رشد خود ادامه داده است و از نظر انسجام، عضویت و قدرت بازدارندگی قویتر شده است دولت ترامپ یک مشکل اساسی اعتماد را مطرح کرده است: برای اولین بار رهبران اروپایی مطمئن نیستند که آیا ایالات متحده به ناتو و نقش رهبری آمریکا در آن متعهد است یا خیر اما داستان پیچیده تر است. بسیار مهم است که به یاد داشته باشند که ترامپ نقشی حیاتی در دفاع از اوکراین ایفا کرده است اوکراین توانست از تهاجم تمام عیار روسیه در فوریه 2022 دفاع کند و جان سالم به در ببرد زیرا ایالات متحده در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ تسلیحات مرگباری مانند موشک های ضد تانک جاولین را به اوکراین عرضه کرده بود بدون جاولین ها نیروهای روسی ممکن بود طبق برنامه ریزی اولیه ظرف چند روز موفق به تصرف کیف شوند. بنابراین دور از ذهن نیست که بگویند اوکراین بقای خود در روزهای حساس اوایل بهار 2022 را مدیون حمایت های کاخ سفید ترامپ قبلی است چرا واشنگتن اکنون می خواهد این داستان موفقیت چشمگیر را رها کند داستانی از عزم و اراده ترکیبی ایالات متحده و اوکراین برای حمایت و دفاع از حقوق حاکمیت یک کشور آزاد؟ایالات متحده نیز به خوبی میداند که ترک اروپا برای مقابله با روسیه چه خطراتی دارد پس از الحاق کریمه به روسیه و تهاجم روسیه به شرق اوکراین در سال 2014 واشنگتن تصمیم گرفت تا حد زیادی رویارویی با مسکو را به اروپایی ها واگذار کند ابزارهای کلیدی برای این امر فرآیند مینسک نامیده می شود مذاکرات با هدف حل و فصل برای شرق اوکراین و به اصطلاح نرماندی چهار گروه تماس فرانسه، آلمان، روسیه و اوکراین که بین سال های 2014 تا 2022 ملاقات کردند. 2022 این وقایع به طرز مهلکی یادآور رویدادهای 30 سال پیش هستند زمانی که جنگ خونین در بوسنی باعث شد اروپا «ساعت اروپا» را اعلام کند که به جایی نرسید تنها از طریق مداخله فعال سیاسی و نظامی ایالات متحده بود که سرانجام این جنگ پایان یافت و صلح از طریق پیمان دیتون در سال 1995 حاصل شد.نه دولت اول ترامپ و نه دولت بایدن اشتباه کاخ سفید اوباما در سال 2014 را تکرار نکردند: آنها حل و فصل جنگ اوکراین را به اروپایی ها واگذار نکردند بلکه تصمیم گرفتند یک تلاش بین المللی قابل توجه برای حمایت از اوکراین را رهبری کنند دولت جدید ترامپ تصمیم گرفته است که بار دیگر نقش رهبری را ایفا کند تا این بار جنگ را پس از 11 سال درگیری و الحاق و سه سال تهاجم وحشیانه تمام عیار به پایان برساند.به نفع اروپاست که اصولاً از این تعامل استراتژیک ایالات متحده استقبال کند که در واقع مانع تغییر بیشتر واشنگتن از اروپا و به سمت چین است. اما برای موفقیت دو طرف اقیانوس اطلس باید به سرعت شکاف خمیازه اعتماد را ببندند اگر بتوان این کار را انجام داد چالش حیاتی پیدا کردن راهی برای تضمین و اجرای یک توافق با اوکراین است اول از همه اوکراین باید شرکت کند و باید مطمئن شود که نتیجه منصفانه است و نه فروش. بدون مشارکت فعال اوکراینی و اروپایی تلاشهای صلح دولت ترامپ ممکن است قبل از شروع جدی از بین برود به همین دلیل است که پس از رویارویی کاخ سفید در 28 فوریه به نفع ایالات متحده خواهد بود که به سرعت روابط با زلنسکی و رهبری اوکراین را اصلاح کند.
آیا آمریکا همچنان یک قدرت اروپایی است؟
نقش اروپا در معادله امنیتی پشت تنش بین واشنگتن و کیف است حضور نظامی ایالات متحده در اروپا در سال های اخیر تقویت شده است اما با صدها هزار سرباز روسی در اوکراین و مناطق نظامی غربی روسیه برابری نمی کند و واشنگتن قاطعانه حضور چکمه های آمریکا در اوکراین را رد کرده است. بنابراین دولت ترامپ به شرکای اروپایی خود نیاز دارد و علناً با درخواست از نیروهای اروپایی برای تضمین یا اجرای توافق احتمالی اوکراین همین را گفته است در مقابل اروپاییها باید به اندازه کافی مصمم باشند تا با خواستههای خود با واشنگتن مقابله کنند: با انطباق شعار جنگ انقلابی آمریکا «بدون اخذ مالیات بدون نمایندگی» آنها باید روشن کنند که بدون شرکت در مذاکرات صلح هیچ استقرار نظامی وجود نخواهد داشت و اروپا یک چیز را میداند: توافق اگر اتفاق بیفتد صرفاً در مورد تجزیه اوکراین یا تضمین آتشبس سریع نیست این در مورد یک ترتیبات صلح پایدار و امن است در مورد مسائل امنیتی وجودی برای تمام اروپا.سوال بزرگتر این است که چگونه با روسیه برخورد کنند تاکنون هیچ سیگنال معناداری از مسکو در مورد امتیازات احتمالی دریافت نشده است قابل پیش بینی است که کرملین خواسته های حداکثری را مطرح کرده است و تکان دادن آن بسیار دشوار خواهد بود این یک توهم است که باور کنند یک صلح پایدار با روسیه صرفاً با حفظ خط تماس در شرق اوکراین رخ خواهد داد روسیه با مطالبات جدید، پیچیده و گسترده با مسائل ثبات استراتژیک در مورد تأسیسات نظامی ایالات متحده در شرق اروپا مطرح خواهد کرد و تبدیل به یک شریک گران قیمت و غیرقابل اعتماد خواهد شد اروپا و ایالات متحده باید خود را برای یک روند طولانی و دردناک تثبیت کنندمهمتر از همه نیاز فوری به نوع جدیدی از رهبری اروپایی است قدرت های اروپایی برای دفاع از منافع امنیتی استراتژیک خود و بازسازی ائتلاف به هم ریخته باید نشان دهند که می توانند بار مهم تری را به دوش بکشند که قدرت جمعی اتحاد را افزایش می دهد. فرانسه، آلمان، لهستان و سایر همسایگان همفکر خود باید یک ابتکار دفاعی بزرگ را آغاز کنند که حول محور گروهی از قدرتها شکل گرفته است که آماده صحبت با یک صدا در مورد مسائل امنیتی هستند. این اتحادیه دفاعی اروپا EDU بر روی تصمیم گیری اکثریت توافق خواهد کرد و تا حد امکان از بریتانیا مشارکت نزدیک خواهد داشت. اهداف اصلی شامل ایجاد یک بازار دفاعی و زنجیره تامین یکپارچه و یکپارچه است توسعه مشترک، تهیه و نگهداری تجهیزات نظامی و آموزش مشترک کارکنان نظامی. فرانسه و بریتانیا به عنوان قدرتهای هستهای تشویق خواهند شد تا گزینههایی را برای افزایش سهم EDU در بازدارندگی گسترده بررسی کنند.بهترین و زیباترین راه برای دولت ترامپ برای گنجاندن اروپا و اوکراین و همچنین شرکای اروپایی مانند ترکیه در توافق صلح برقراری مجدد قالب آزمایش شده و اثبات شده گروه تماس است که در دهه 1990 برای ایجاد حس وحدت و هدف مشترک تحت رهبری ایالات متحده معرفی شد ممکن است به واشنگتن یادآوری کنند که باید به آن فرمت دیپلماتیک نوآورانه و موفق -یک اختراع ایالات متحده افتخار کند. در اوکراین میتواند عناصر حیاتی مورد نیاز برای اطمینان از پایان واقعی جنگ را فراهم کند.سی سال پیش ریچارد هالبروک دیپلمات، مقالهای با عنوان «آمریکا یک قدرت اروپایی» در مجله فارن افرز نوشت بدون علامت سؤال. هالبروک پیشبینی کرد که «در قرن بیست و یکم اروپا همچنان به مشارکت فعال آمریکا که برای نیم قرن جزء ضروری تعادل قارهای بوده است نیاز خواهد داشت». انشاء با یک ادعای نبوی به پایان می رسد. «وظیفه پیش رو به همان اندازه دلهره آور است که ضرورت آن مشهود است دور شدن از چالش فقط به معنای پرداخت هزینه بالاتر بعداً خواهد بود.» بله اروپا برای پایان دائمی جنگ در اوکراین به ایالات متحده نیاز دارد اما ایالات متحده برای انجام موفقیت آمیز این وظیفه به اروپا نیاز دارد بیایید امیدوار باشند که کاخ سفید ترامپ به این واقعیت پی ببرد